Aciz Sağlık

İdrar kesesi, kaba tabiriyle vücutta idrarın dışarı atılmadan önce biriktirildiği yerdir. Memeli hayvanlarda ve insanlarda en gelişmiş haliyle bulunan idrar kesesi; var olan calılarda boşaltım sisteminin en önemli elemanlarından biridir. İdrar kesesinin tam olarak işlevini yerine getirmemesi halinde canlıda ya boşaltım sorunları baş gösterir. Ya da vücuttan atılması gereken zehirli maddeler kana karışarak canlıya ölüme vardıracak ölçüde zarar verir. İdrar kesesinin işlevini tam olarak anlamak ve boşaltım sisteminin diğer elemanlarıyla olan koordinasyonunu kavramak için boşaltım sistemine kısaca göz atalım:

İnsanda boşaltım sistemi

Boşaltım sistemi, yemeklerden veya dışarıdan gelen çeşitli maddeler vücuda faydalı olacak şekilde sindirildikten sonra geri kalan yararsız veya zehirli maddelerin vücuttan atımı açısından belki de en önemli sistemdir. Boşaltım sisteminin herhangi bir aksaklık göstermesi halinde atıkların dışarı atılamaması, vücutta zehirli madde birikmesi gibi sorunlar baş gösterecektir. Bugün etrafımızda veya yakınlarımızda gördüğümüz böbrek hastalığı olan insanlar, diyalize girmek zorunda olanlar, vs. rahatsızlığı bulunan insanların birçoğu; boşaltım sistemindeki sorunlardan ötürü bu rahatsızlıkları yaşamaktadır.

Boşaltım sisteminin temel olarak dört elemanı vardır: Böbrekler, üreter, idrar kesesi, üretra

Böbrekler: Boşaltım işleminin ilk olarka başladığı organlardır diyebiliriz. Vücutta böbrekler çift olarak bulunur. İnsanda ortalama olarak alt karın bölgesinin tam arkasında, vücudun iki yanındadır. Biçimleri fasulyeye benzer. Böbreğin temel görevine gelecek olursak; vücuttan gelen kirli kandan üre başta olmak üzere çeşitli atıkları arıtır ve bunu su yardımıyla idrar kesesine iletir. Yani boşaltım sisteminde üreter, üretra, idrar kesesinin aksine; kanın temizlenmesinden tamamıyla sorumlu olan eleman böbrektir. Böbreğin işlevinde meydana gelecek bir aksaklık, kanın tam olarak temizlenememesine, bu da çeşitli rahatsızlıklara neden olacaktır.

Üreter: Boşaltım sistemindeki görevi tamamen iletimdir. Böbreklerde gerekli işlemlerden geçtikten sonra süzülen atıklar üreterler yardımıyla idrar kesesine iletilir ve burada biriktirilir. Üreterler, böbreklerle idrar kesesinin arasında sağlıklı bir bağlantının olması ve atık maddelerin vücuda karışmadan boşaltım yolunda ilerleyebilmesi açısından önemli elemanlardır. Üreterlerden kaynaklanan bir rahatsızlık pek sık görülmez, çünkü yapısı kas liflerinden oluşur. Fakat buna rağmen iletim görevini düzgün bir şekilde yerine getirmesi son derece önemlidir.

İdrar kesesi: Boşaltım sisteminin bir diğer önemli elemanı idrar kesesine gelecek olursak; böbreklerden süzülen ve üreterler aracılığıyla iletimi sağlanan idrarın, vücuttan atılana kadar tutulduğu kısımdır. Bir bakıma vücudun atık deposudur. Gerçek hayatta kimyasal, nükleer vs. atıkların doğaya karışması halinde ne boyutlarda zararlar verebileceğini düşünürsek, vücutta da idrar kesesinin bir zarar görmesi ve içindeki atıkların vücuda karışması halinde ne gibi sonuçlara sebep olacağı tahmin edilebilir. İdrar kesesinin en belirgin özelliği esnek; genişleyebilen veya büzülebilen yapısıdır. Bu özelliğinin gereği olarak, tıpkı üreterler gibi kas liflerinden oluşur. İdrar kesesinden kaynaklanabilecek rahatsızlıkların başında idrar kesesi çeperlerinin bir zarar görmesi veya idrar kesesinin patlaması gelir. Yukarıda da bahsedildiği gibi; idrar kesesinin çeperlerinin zarar görmesi; kanın da zehirli maddelerden izole edilmesine zarar verir. Damarlarımızda da üre, ürik asit, vs. atıkları barındıran kan dolaşmaya başlar. Bir diğer durum; idrar kesesinin patlaması ise genelde idrarın aşırı uzun süre tutulmasından kaynaklanır. İdrar kesesinde biriken atıkların, yani idrarın doluluk oranına göre bu çeperlerdeki kaslar gerilir, idrar kesesi genişler. Eğer idrar kesesine bu kasların dayancından fazla bir gerilme yaratacak kadar atık gelirse, kaslar yırtılacak, idrar kesesi patlayacak ve olay büyük ihtimalle ölümle sonuçlanacaktır.

Üretra: İdrar torbasında birikmiş olan idrarın vücuttan dışarı atıldığı, dışa açılan son kısımdır.

Görüldüğü gibi idrar kesesi vücudun zehirli atık deposudur ve bir felakete sebebiyet verilmemesi için çeperlerinin zarar görmemesi gerekir. Ayrıca idrar kesesindeki kasların kasılmasında bir sorun olması da, idrarın vücuttan atımı sırasında bir rahatsızlık verebilir. Çünkü idrarın atılışı, idrar kesesindeki kasların kasılması ve atıkları üretraya iletmesi suretiyle gerçekleşir. Ayrıca sayısal bir veri olarak; idrar kesesinin dörtte biri, yani yaklaşık 130-170ml nin dolması halinde tuvalet ihtiyacı hissedilir.