Aciz Sağlık

İdrar Mikroskobisi, İdrar kısaca kanın filtrasyon ürünü olarak tanımlar. Diğer bir ifadeyle, böbrekler tarafından salgılanan steril plazma ultrafiltradır. İdrarın % 95'i su, kalan % 5'lik kısmı ise gıda ve metabolizma sonucu oluşan artıkları içerir. Bu artıkların analizi adeta böbrek biyopsisi gibi böbrek fonksiyonu hakkında önemli bilgiler verir. İYE'da tanı basit idrar tahlili ve idrar kültürü ile konur. Basit idrar tahlilinde idrar öncelikle gözle daha sonra da daldırma çubukları ile değerlendirilir. Daldırma çubukları ile idrarda nitrit ve lökosit esteraz pozitifliği, idrar mikroskobisinde bakteri ve lökosit görülmesi anlamlıdır. Ancak İYE tanısında idrar kültürü asastır. İdrar kültüründe 100.000 koloni/ml idrar olması tanı koydurucudur.İdrarın başlıca görevleri arasında, vücut sıvı dengesinin korunması, asit-baz dengesinin muhafazası, artık metabolitlerin vücuttan uzaklaştırılması yer almaktadır.

Tıbbi Laboratuvarlarda günümüzde en sık olarak idrar örnekleri analiz edilmektedir.

İdrar Analizleri başlıca 3 grup incelemeyi içerir.

Fiziksel İnceleme; İdrar, miktarı, görünüm, kıvam, renk, koku, dansite (Özgül Ağırlık), pH'sı yönünden analiz eder.

Kimyasal İnceleme; İdrar Protein, Nitrit, Glikoz, Bilirubin, Ürobilinojen, Keton Cisimcikleri yönünden rutin olarak analiz eder. Bunların dışında özel durumlarda (meslek hastalıkları, metabolik hastalıklar gibi) oklazat, sitrat, fenol, hippürik asit, TCA, ağır metaller (Pb, Hg, Cd), amino asit profili gibi testler de çalışılmaktadır.

Mikroskobik İnceleme; İdrar sedimentinin mikroskobik incelenmesi, fiziksel ve kimyasal incelemeyi tamamlamaktadır. Fiziksel ve Kimyasal incelemeler sonunda patolojik bir bulguya rastlanmayan idrar örneklerinin mikroskobik incelenmesi sırasında önemli patolojik bulgular saptanabilir. Mikroskobik muayene ile idrarda organik (çeşitli epitel hücreleri, alyuvarlar, akyuvarlar, silendirler) ve inorganik sedimentler/elementler (Kristaller) aranmaktadır.

Bu analizler dışında idrar öenekleri mikrobiyolojik açıdan da incelenmektedir.

İdrar Örneklerinin Alınması; Birkaç idrar damlası mikroskopla incelenir. Aşağıdakilerden herhangi biri ortalama düzeylerin üzerinde gözlenirse, ilave testler gerekli olabilir;

Orta Akım İdrarı; Tanımlanmış koşullarda, üretra girişindeki olası kontaminasyonları önleyerek idrar numunesi almak gerekir. Bu yüzden ilk idrar toplanmamalıdır. Bir miktar dışarı yapıldıktan sonra steril kaplara alınır. Mikrobiyolojik testler için alınacaksa özellikle sabah ilk yapılan idrarın orta kısmı alınmalıdır.

Spot İdrar; Rutin idrar analizinden en çok tercih edilen örnek tipidir. Günün herhangi bir saatinde alınan idrar. Sabah ilk veya ikinci idrarın orta kısmının alınması tercih edilir. Mikroskobik inceleme, protein miktarı için özellikle sabah idrarı tercih edilmelidir. İdrar steril idrar kaplarına alınmalıdır. Bebekler ve küçük çocukların idrarı temin edilen özel torbalar içinde toplanır.

24 Saatlik İdrar; Bir gün içinde dışarı atılan tüm idrarın toplanması ile edilir. Bazı testlerde idrarın günlük miktarı önem taşımaktadır. Bu testler arasında 5-HIAA, VMA, Kreatinin, Protein, Metanefrin, nor-metanefrin yer almaktadır.

Gün içerisinde herhangi bir şekilde idrar örneği dışarı dökülürse, idrar toplama işleminin farklı bir gün tekrarlanması gerekmektedir.

İdrar Mikroskobisi Tedavisi

Tedavide genelde böbrekten atılan ve en az toksik olduğu düşünülen antibiyotikler kullanılır. Özellikle idrar kültürü ile birlikte yapılan antibiyogram da üreyen mikroorganizma üzerine etkili antibiyotikler elde edilir. Ancak kültür ve antibiyogram 1-2 gün içinde çıkacağından genelde başlanan ampirik tedavide idrar yolları ile atılan antibiyotikler seçilmelidir. Üst İYE düşünülen genel durumu iyi olmayan, kusan olgular hastanede damardan tedavi edilmelidir.

Hastalarda İzlem, Olgular belli aralıklarla idrar KAB, R.idrar tahlilleri ile poliklinik kontrolüne alınmalıdır. Poliklinik izleminde büyüme gelişmelerinin takibi yapılmalıdır. VUR, üriner sistemde darlık ve taş gibi bulguları veya DMSA da böbrek hasarı mevcutsa buna uygun radyolojik takiplerle izlemleri devam ettirilmelidir.