Aciz Sağlık

Adet kanaması esnasında ya da hemen öncesinde kasıklarda ortaya çıkan rahatsızlık ve kramp tarzında ağrılara dismenore ya da menstrüel kramp adı verilir. Adet sancısı alt karın bölgesine lokalize, sırta ve bacaklara yayılan yaygın bir ağrıdır. Ağrı genellikle adet başlamadan 1 gün önce başlar. Adetin ilk günü çok şiddetlidir ve en çok 2-3 gün sürer. Adet sancısı olan kadınlarda aynı zamanda bulantı, baş ağrısı, kabızlık veya ishal yakınmaları da izlenebilir.

Dismenorenin Sebepleri:

Sancılı adet görme aslında normal adet görme mekanizmasının önemli bir parçası olan, adet kanını dışarı atmaya çalışan uterus (rahim) kasılmalarının kadın tarafından ağrı şeklinde hissedilmesidir. Genel olarak yumurtlamanın olduğu adet sikluslarında sancılı adet görülür, yani adet döneminde bir miktar dahi olsa sancı olması oldukça normaldir ve kadının o adette yumurtladığının göstergesidir.
Sancılı adet görmenin nadir görülen nedenleri arasında serviks (rahim ağzı) girişi, kürtaj, enfeksiyon gibi nedenlere bağlı olarak daralmış olması ve buna bağlı olarak adet kanının "zorlukla atılması" ve spiral kullanımı yer alır.

Seconder dismenore:

Sekonder dismenore ise masum bir hastalık değildir. Genelikle üreme organlarını içine alan bir hastalığın göstergesidir. Özellikle endometriozis denilen hastalıkte belirgin olarak adet sancısı vardır.

Sekonder dismenore nedenleri nelerdir?

1-Endometriozis
2-Yumurtalık kistleri veya tümörleri
3-Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
4-Myomlar
5-Uterus polipleri
6-Rahim içi yapışıklıklar
7-Rahim içi araçlar
8-Rahim boynu darlıkları
9-Rahim tümörleri
10-İmperfore hymen (kızlık zarının adet görmeyecek şekilde tam kapalı olması)
11-Çift uterus veya uterusda septun bulunması
12-Enfeksiyonlar

Eğer ağrılar;
-Normal zamanında gelen bir adet kanamasına eşlik etmiyorsa
-Her zaman olduğundan çok daha şiddetli ise
-2-3 günden daha uzun sürüyor ise
-Her zaman olandan daha farklı ise
mutlaka bir hekim kontrolünden geçilmesi gerekir.

Ne zaman jinekolojik değerlendirme gerekir?

Adet sancıları ağrı kesicilerle kontrol altına alınabiliyorsa ve başka bir jinekolojik belirti yoksa jinekolojik muayene gerekli değildir. Ancak adet sancıları çok şiddetli olup genel iyilik halini etkilemeye başlamışsa ve/veya iş kaybına neden oluyorsa mutlaka jinekolojik değerlendirme yapılmalı etkili bir tedavi uygulanmalıdır.

TEDAVİ NASIL YAPILIR?

Orta dereceli bölgesel sıcak uygulama iyi gelebilir. Bunun için sıcak banyo ya da ayaklara sıcak uygulama (sıcak bir havlu, termofor) önerilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta sıcak uygulama direkt karına yapılmamalıdır; çünkü karın içerisinde herhangi bir iltihabı reaksiyon varsa bu karın zarına yayılabilir ve oldukça tehlikelidir.

Tedavisinde anti inflamatuar non-steroid grubuna giren ağrı kesiciler oldukca etkilidir. Kullanımına adet başlamadan bir gün önce başlandığında etki daha da belirginleşir. Ağrı kesicilere rağmen ağrı kesilmemişse doğum kontrol hapları kullanılabilir.

Her zaman iyi beslenme ve bunun adet kanaması sırasındada sürdürülmesi ağrıyı azaltama da etkilidir.

Eğer kişide adet kanamasından önce baş ağrısı, karında şişlik,...vb problemler oluyorsa adetten 1 hafta önce tuz kısıtlanmasına gidilebilir. Yine doğal idrar yaptırıcı olan maydanoz, ıhlamur, kuşkonmaz gibi besinlerin bu dönemde alınması ödemi(vücutta su toplaması)ve ödemin neden olacağı rahatsızlığı giderir.

Yine diyette B vitamini (Et, balık, karaciğer, kurubaklagiller, yeşil yapraklı sebzeler, diğer sebzeler... ) ve Mg (magnezyum)'dan zengin besinlerin (Yağlı tohumlar(fındık, fıstık, susam...vb.), koyu yeşil yapraklı sebzeler, öğütülmemiş tahıllar(kepekli ekmek) alınması bu dönemde oluşan rahatsızlıkları ve ağrıyı gidermede yardımcı olur.

Ağrıyı gidermede kullanılan bir diğer yöntem düzenli egzersizdir. Kas tonüsünü güçlendirici egzersizler ve nefes egzersizleri dismeonoreyi kontrol eder. Menstrual problemleri önlemek ve kas tonusunu artırmak için yüzme önerilen bir egzersizdir. Bunun yanında kişinin ev ortamında yapacağı hafif egzersizlerde ağrıyı azaltmada yardımcıdır.

Düzenli uyku,gerginliği azaltacağından ağrıyı kontrol etmede kullanılır.

Psikolojik faktörler primer (1.cil) dismenorenin nedenlerinden biri olarak kabul edilir. Bu yüzden cinsiyete ilişkin olumlu duyguların sergilenmesi ağrının azaltılması için önemlidir.

Adet kanaması öncesinde ve esnasında kahve, çay, kola, çikolata gibi kafein içeren gıdalardan uzak durulması, karın bölgesine masaj yapılması, uzun süre ayakta durmaktan ya da yürüyüş yapmaktan kaçınılması şikayetler üzerinde olumlu etki yaratır. Aşırı yorgun, sinirli kişilerde adet sancısı daha fazla görülür. Bu nedenle kanama esnasında dinlenmek son derece önemlidir. Yine kabızlığı olanlar bu sancıları daha şiddetli yaşarlar. Lifli gıdaların bol tüketilmesi kabızlığı önler. Bol miktarda su içilmesi, sigaradan uzak durulması, fazla miktarda alkol tüketilmemesi gibi basit ve kısa süreli önlemler ile sancılı adet kanamaları biraz daha rahat geçirilebilir.