kadın sağlığı

Menopoz sonrası kanama

Son kanamanızdan 1 yıl veya çok daha sonra ortaya çıkan vajinal kanamadır. Menopozdan sonra ani bir kanamanız olursa, bunun birçok izahı bulunabilir. Vajinada bir enfeksiyon meydana gelmiş olabilir veya vajinanızın duvarları daha ince ve hassas bir hale geldiği için cinsel ilişkiden ya da vajinal temizlikten sonra biraz kanama olabilir. İlaç olarak alınan östrojen de kanamaya sebep olabilir. Endometrium kanseri de bir kanama nedeni olabilir. Hemen doktorunuzu görün.

Teşhis

Menopoz sonrası diş kaybı

Menopoz sonrası östrojen, kalsiyum ve D vitamini kombinasyonunun, kadınlarda diş kaybını önleyebildiği saptandı.

Kalsiyum ve D vitamininin diş sağlığı üzerinde önemli rolü olduğuna değinen uzmanlar, östrojenle kombinasyon oluşturulması durumunda, dişlerdeki kemik yoğunluğunun artabildiğini ve diş kaybının önlenebildiğini belirtti.

65 yaşın üzerindeki insanların yüzde 40'ının tüm dişlerini kaybettiğinin bilindiğine değinen uzmanlar, 65 yaşın üzerindeki kadınlarda bu riskin daha fazla olduğunu bildirdi. Bu riskin, kadınlarda menopoz sonrası daha da yükseldiği biliniyor.

Memede yumrular

Memedeki yumruların büyük bir çoğunluğu habis değildir. Ne var ki, bir kısmı da habistir. Onun için bir şişkinlik fark ederseniz doktorunuzu arayın. Adet döneminizin sonunda iseniz birkaç gün beklemeyi tercih edebilirsiniz, çünkü yumru adet kanamasından sonra kaybolabilir, bu da onun zararsız bir kist olduğunu gösterir.

Belirtiler

- Memelerde bir veya daha çok yumru, ağrılı veya ağrısız olabilir;

- Meme başlarından yeşilimsi veya saman rengi bir salgı çıkabilir.

Memede adet öncesi hassasiyet ve şişme

Her ay nasıl rahim duvarlarınız muhtemel bir hamileliğe hazırlanmak için kalınlaşıyorsa, memelerinizde de ay boyunca süt vermeye hazırlık olarak, salgı bezlerinde ve kanallarında yeni hücreler geliştirir. Böylece kanamanızdan bir hafta kadar önce memeleriniz büyür. Bazı kadınlarda değişiklik çok şiddetli ve rahatsızlık vericidir.

Belirtiler:

Adet görmeden hemen önce memeler şişer ve acı verir. Memelerde gerginlik adet öncesi sendromunun belirtilerinden biridir. Bu sendromun sebebi kesin olarak bilinmemekle birlikte adet sürecinin sonuna doğru yer alan hormon değişiklikleriyle bağlantılı olabilir.

Teşhis:

Doktorunuz, özellikle memelerinizin rahatsız olduğu rahatsızlığın sona erdiği ve adetinizin başladığı günleri not ederek birkaç ay adet öncesi rahatsızlıklarınızın tümünü kaydetmenizi isteyebilir. Acı verici olabilse de adet öncesi meme hassasiyeti ciddi bir sorun olarak kabul edilmez.

İlaç Tedavisi:

Meme muayenesi

Memelerdeki yumruların % 75 inin selim olmasına karşın, bazıları da habistir. Bu nedenle kendinizin memenizi düzenli aralıklarla incelemeniz hayatınızı kurtarabilir, çünkü meme kanseri erken anlaşılırsa tedavi edilebilir.

Memelerinizi ayda bir defa inceleyin. Eğer menopoza girmemişseniz, bunun için en iyi zaman, memelerde hassasiyet ve şişme olmayacağı için adetiniz bitiminden birkaç gün sonrasıdır. Artık adet görmüyorsanız ayın herhangi bir gününü seçin ve düzenli olarak her ay o gün memelerinizi kontrol edin.

Meme başı problemleri

Meme başlarınızdaki değişikliklere dikkat çekmek her zaman çok akılcıdır. Çoğunlukla sebep iyi huylu ise de, kanser de olabilir. Meme başlarından beyazımsı veya yeşilimsi bir sıvı sızıyorsa bu özellikle iki memeden de geliyorsa, büyük bir olasılıkla süt ve galaktarrhea dır. Eğer sıvı yeşilimsi veya saman rengindeyse fibrokistik değişimlere bağlıdır. Koyu kırmızı veya siyah bir akıntıysa içinde kan var demektir. Meme kanseri uzak bir ihtimal olmakla beraber, süt kanallarınızdan birinde küçük selim bir tümör gelişmekte olabilir.

Belirtiler

- Meme başından akıntı;

- Alttan çekilmiş gibi çökmüş meme başı;

- Areolada (göğüs başını çevreleyen kısım) yumrular;

- Meme başının pullanması.

Eğer ergenlikten beri içerlek veya çekilmiş meme başlarınız varsa bu normaldir. Yaşamınızın daha ileri bir evresinde normal bir meme başı içe çökerse, bu da bir kanser belirtisi olabilir.

Meme başı akıntıları

Meme başı akıntısı , memede kitle ve ağrı şikayetinden sonra karşımıza çıkan bir sorundur.

Meme ile ilgili nedenlerle polikliniğe başvuran hastalarda bu oran %3-5 olup, bu sebeple meme ameliyatı geçirenlerin oranı ise %7-8’i oluşturmaktadır.Yaş olarak da en sık 25-45 yaşları arasında görülür. Meme başı akıntısı daha çok iyi huylu hastalıklarla birlikte olmasına karşın akıntının bir memeden ya da her iki memeden olması, kendiliğinden veya uyarımla olması, sürekli ya da aralıklı olması, tek bir kanaldan ya da birçok kanaldan akıntının gelmesi, akıntının kanlı veya kansız olması altta yatan olası kötü hastalığı ortaya çıkarmak açısından önemli noktalardır.

Meme ameliyatları

Erken teşhis edildiğinde meme kanseri bazen sadece radyasyonla da tedavi edilebilir. Ancak vakaların çoğunda habis bir tümör çıkartılmalıdır. Ameliyat sırasında operatör yakın olan koltuk altındaki lenf düğümlerinin bir kısmını da çıkarır. Çünkü kanserin yayılmaya (metastaz) başlayıp başlamadığını anlamanın tek yolu bu düğümlerin mikroskop altında incelenmesidir. Düğümlerin birkaçında kanser bulunması hepsinde bulunmasından çok daha iyi bir işarettir.

Ameliyatta operatörlerin çıkardığı dokuların miktarı değişkenlik gösterir ve hangi işlemin daha uzun süreli sonuçlar aldığı tartışma konusudur. Her yaka farklıdır. Doktorunuz, tümörün büyüklüğünü, yerini, kanserin cinsi ve büyüme hızını ve kanserin yaygınlığını dikkate alarak kararını verecektir.

Yapılabilecek ameliyatlar;

Radikal Mastektomi

Köpük, krem ve tablet (Cinsel ilişkiyi kolaylaştırıcı yöntemler)

Kadınlar tarafından hazne içine cinsel ilişki öncesi yerleştirilerek kullanılan bir yöntemdir. Her cinsel ilişki öncesi uygulanması gerekir.

Diğer yöntemlere göre daha az güvenilebilecek yöntemlerdir. Ama yine de doğru kullanıldığında etkili olan yöntemlerdir.

Bu maddeler spermin rahim içine ulaşmadan etkisiz hale gelmesini sağlarlar.

Her cinsel ilişkiden 5-10 dakika önce uygulanmalıdır. Cinsel ilişkiden 6 saat sonra hazne yıkanmalıdır.

Doğru kullanılmazsa gebe kalınabilir.

Bu ürünleri elde etmek kolay olmayabilir, fiyatları da oldukça pahalıdır.

Köpük veya krem hazne (vajina) içine yerleştirilir. (Sadece cinsel ilişki öncesi kullanılır). Güvenilir bir yöntem değildir.

Kadın prezervatifi

Erkeklerin kullandığı kondom (prezervatif) yanında, Amerika ve Avrupa'da birkaç yıldan beri kullanıma sunulmuş olan kadın prezervatifi artık yavaş yavaş Türkiye'de de yaygınlaşmaya başladı.

Erkek prezervatifi 100 yıllardan beri biliniyor ve lateks adı verilen yapı maddesinin ve nonoksinol-9 adlı spermisit (sperm öldürücü) maddenin keşfedilmesiyle gelişimini hemen hemen tamamlamış durumda. Ancak bildiğimiz bir gerçek var ki, erkeklerin önemli bir kısmı prezervatif kullanmayı sevmiyor. Ya takması zor geliyor, ya da ilişkinin "kalitesini düşürdüğü" iddia ediliyor. Böyle durumlarda cinsel yolla bulaşan hastalıklardan ve gebelikten korunma fırsatı ve özgürlüğü, bu iki durumun sonuçlarına kendisi katlanmak durumunda olmasına karşın, kadının elinden alınmış oluyor. İşte kadın prezervatifinin geliştirmesine motivasyon teşkil eden nokta da bu: kadına kendi insiyatifi altında koruma sağlamak.

Kadın hastalıkları muayenesi (Jinekolojik muayene)

Çok kısa bir zaman almasına sadece 1-2 dakika sürmesine rağmen jinekolojik muayene pek çok kadında heyecan ve korku uyandırır. Bu endişeler özellikle ilk defa muayene olacak kişilerde doruk noktasındadır. Düzenli jinekolojik muayene kadın sağlığının vaz geçilmez bir ögesidir. Herhangi bir şikayeti olsun ya da olmasın cinsel yönden aktif olan her kadının yılda bir defa muayene olması son derece önemlidir. Bu sayede kanser dahil pekçok hastalık erken devrelerde fark edilebilir ve çok kolay yöntemler ile tedavi edilebilir.

ÖYKÜ
Tüm doktor muayenelerinde olduğu gibi jinekolojik incelemenin de ilk basamağı öykü almak ya da tıbbi deyimi ile anamnez almaktır. Bu aşama son derece önemlidir. Özellikle doktorunuza ilk defa muayene oluyorsanız anamnez doktorunuzun sizi tanıması ve olası problemler ve tanı hakkında fikir edinebilmesi için son derece önemlidir.

Kadın cinsel organları

A- DIŞ CİNSEL ORGANLAR

a- PERİNE denilen makat ile vajen arasında kalan kısım
b- küçük dudakların iç kısmı,burada ilişkide kayganlık sağlayacak sıvıyı hazırlayan bezlerin ağzı bulunmaktadır
c- İdrar deliğini çevreleyen doku
d- Vajina girişini oluşturan küçük dudaklar arasındaki boşluk
e- Büyük dudaklar
f- Klitorisin üstünü örten doku
g- KLİTORİS (Bızır)
h- Klitoristen gelen ve küçük dudakların kenarınıoluşturan doku
i- Küçük dudaklar
j- İdrar deliği
k- vajen (döl yolu)
l- KIZLIK ZARI (Hymen)
m- makat (Kaiser)

Geri çekme yöntemi (Doğum kontrol yöntemi)

Günümüzde doğum kontrolünde pek çok yöntem kullanılmakta ancak her yıl çeşitli hatalar sonucu, doğum kontrolü başarısız olabilmektedir. Başlıca doğum kontrol yöntemleri ve hamilelik oluşturma riskleri şöyle özetlenebilir:

Geleneksel Yöntemler

Geri Çekme (Coitus interruptus)
Cinsel ilişkide erkeğin, cinsel organını boşalma sıvısının gelmesinden önce hazneden çıkararak, boşalma sıvısını hazne dışına boşaltmasıdır. Türkiye'de 100 çiftten yaklaşık 26'sı geri çekme yöntemi ile korunmaktadır. Bu yönteme rağmen hamile kalma riski %4-19 arasında değişmektedir.

Takvim Yöntemi
Çiftlerin doğurgan ve doğurgan olmayan günleri hesaplayarak, gebeliğin oluşabileceği günlerde ilişkiden kaçınmaları ve güvenli günlerden yararlanmaları esasına dayanır. Bu yönteme rağmen hamile kalma riski %7-25 arasında değişmektedir.

Modern Yöntemler

Spiral (Rahim İçi Araç)

Hormon Yerine Koyma Tedavisi

Menopoz dönemine ya da yaş dönümüne giren kadınlar, bu dönemde ortaya çıkan bazı sıkıntıları gidermek için hormon (östrojen gibi) kullanma konusunda sorular sorarlar. Bu yakınmalar arasında sıklıkla sıcak basması, gece terlemesi ve vajende kuruluk bulunmaktadır. Vücut östrojen üretir, ancak bu üretim menopoz sırasında yavaşlar. Östrojen tek başına (karşıtsız östrojen) ya da başka bir kadın hormonu olan progestinle birlikte alınabilir. Bu hormonlar aynı zamanda osteoporozun (kemiklerin incelmesi) ve olasılıkla kalp hastalığının önlenmesi amacıyla da kadınlara verilmektedir. Ancak son zamanlarda yapılan çalışmalar, hormon yerine koyma tedavisinin uzun dönemli etkileri hakkında kuşkuya yol açmıştır.

HORMON YERİNE KOYMA TEDAVİSİNİN UYGULANMASI HANGİ GEREKÇELERLE DÜŞÜNÜLÜR?

Rahmin alınması (histerektomi)

Histerektomi rahim çıkarılması operasyonudur. Başlıca operasyon sebepleri tedaviye cevap vermeyen kanamalar, myomlar, endometriosis ve rahim iç zarı (endometrium) sorunlarıdır. Menopoz sonrası veya menopoza yakın yaşı olan kadınlarda beraberinde yumurtalıklar da alınır. Eğer yaş 40'ın altında ise ve yumurtalıklarda gözle görülen sorun yoksa en azından biri bırakılır.

Histerektomi yapılması için tıbbi gerekçeler nelerdir?

*Doğum sonrası hayatı tehdit eden ciddi kanamalar,
*Rahim ve yumurtalıkları tutan ciddi enfeksiyon ve apse gelişimi
*Rahim, rahim ağzı, yumurtalık veya tüplerin kanserleri

Bazen kalın barsak, rektum, mesane kanserlerinin tedavisi sırasında rahmin de çıkarılması gerekebilir.